Czarne chmury nad polskimi lasami. O lasach będzie decydować Bruksela?

Unia Europejska posiada kompetencje przyznane jej na mocy traktatów. Zgodnie z tą zasadą może działać wyłącznie w granicach uprawnień udzielonych jej przez państwa członkowskie UE. Pozostałe kompetencje, które nie są uregulowane traktatami, leżą wyłącznie w gestii państw członkowskich.

Podział kompetencji między UE i państwami członkowskimi określa Traktat z Lizbony. Są one podzielone na trzy główne kategorie: wyłączne kompetencje UE, kompetencje dzielone i kompetencje wspierające.

W traktatach nie ma wyraźnej wzmianki o lasach, a UE nie prowadzi wspólnej polityki leśnej. Lasy są przedmiotem polityki krajowej. Teraz Parlament Europejski chce to zmienić.

Już w 2020 roku Komisja Europejska przedstawiła „Unijną strategię na rzecz ochrony bioróżnorodności 2030. Przywracanie przyrody do naszego życia”. Projekt zakłada objęcie ochroną ścisłą 10% powierzchni lądowej UE. Ochrona prawna, według tego dokumentu ma objąć ponadto 30% terenów wchodzących w skład UE, ale warto przy tym zaznaczyć, że według danych Banku Światowego aż 39,65 procent obszaru Polski objęte jest jakąś formą ochrony. Parki narodowe zajmują około 1 % powierzchni naszego kraju, ale ochroną ścisłą nie jest objęta całość ich powierzchni. To oznacza, że sama powierzchnia parków narodowych musi się zwiększyć co najmniej dziesięciokrotnie.

Projekt został mocno skrytykowany w Polsce, m.in. przez samorządy z Podkarpacia. Według samorządowców doprowadzi to do pauperyzacji mieszkańców, a tym samym odbije się na kondycji ekonomicznej samorządów, np. gmina Bircza może być z produkcji leśnej wyłączona w 100%.

Komisja Parlamentu Europejskiego poszła jednak jeszcze dalej, gdyż zagłosowała za wyłączeniem zarządzania lasami z kompetencji krajowych i scedowaniem ich na UE w formie kompetencji dzielonych.

Bardzo mocno zaprotestowała przeciwko tym działaniom minister klimatu i środowiska Anna Moskwa.

– Wyrażam stanowczy sprzeciw wobec przyjętej dziś propozycji Parlamentu Europejskiego, który chce przenieść leśnictwo do kompetencji dzielonych pomiędzy UE a państwa członkowskie. Polskie lasy to wyłączna kompetencja Warszawy – napisała w mediach społecznościowych. – Nie pozwolimy na zmianę traktatów w tym zakresie.

– Stuletnie doświadczenie naszych leśników wyrzucą do kosza, a decydować będą komisarze, którzy lasu nie widzieli na oczy – tak podsumował stanowisko PE Michał Gzowski, rzecznik prasowy LP.

Lasy Państwowe opublikowały już oświadczenie, z którego wynika, że sprzeciwiają się przeniesieniu leśnictwa z kompetencji krajowych do kompetencji dzielonych z UE. Sygnatariusze pisma, czyli dyrektor generalny LP Józef Kubica i Edward Siarka, pełnomocnik rządu d.s. leśnictwa i łowiectwa, uważają, że unijny projekt będzie miał negatywne skutki dla polskiej gospodarki.

W oświadczeniu zwrócono uwagę na projekt KE z 2020 roku, który zdaniem LP i pełnomocnika rządu zaowocuje negatywnymi skutkami dla bioróżnorodności biologicznej, możliwościami adaptacji lasów do zmian klimatu, a przede wszystkim ograniczy znacząco podaż drewna, a co za tym idzie spowoduje wzrost jego ceny. Doprowadzi to do jego importu z krajów, gdzie nie stosowana jest zrównoważona gospodarka leśna, a tym samym do wylesienia i degradacji terenów poza EU.

Europoseł Bogdan Rzońca jest zdania, że działanie komisji PE stanowi przykład uzurpacji instytucji unijnych, które po kolei chcą zawłaszczać kompetencje należące do krajów członkowskich.

– To jawna destrukcja prawa europejskiego i łamanie praworządności – uważa eurodeputowany z PiS. – To również bardzo groźne dla LP.

Jak podkreśla Rzońca polskie lasy bazują na wieloletnim doświadczeniu pokoleń leśników, w tym prof. Jana Szyszko. Na ich dorobku opierają się również leśnicy z innych krajów.

– Z powodu wojny mamy już kryzys energetyczny, żywnościowy i inflację. Teraz UE chce doprowadzić do kolejnego globalnego kryzysu, który zostanie wywołany przez niepohamowana wycinkę w innych rejonach świata – podkreśla europoseł. – To jest niedopuszczalne. Trzeba przeciwko temu protestować. Jeśli projekt znalazł się na komisji to znaczy, że jest presja. Dlaczego posłowie z PO i PSL, którzy należą do EPP, przeciwko temu nie protestowali?

Zdaniem naszego rozmówcy, jeśli kompetencje nad lasami zostaną podzielone, to UE w każdej chwili będzie mogła np. zablokować wycinkę drzew w Polsce.

– Będzie jak ze złotem we Włoszech – dodaje. – Gdy Włosi chcieli sprzedać swoje rezerwy złota, by uzdrowić finanse, UE im na to nie pozwoliła. Tak samo będzie z lasami.

– Jest to poważny symptom, że UE dąży do centralnego zarządzania i stworzenia jednego państwa pod rządem w Brukseli, a my od dawna mówimy, że chcemy być w Unii Europejskiej, ale na zasadach takich jak w czasach, gdy do niej wchodziliśmy w 2004 roku. Wówczas było jasne, że to związek suwerennych państw – podkreśla poseł Piotr Uruski z Solidarnej Polski.

– Po pierwsze: nie ma żadnego zagrożenia, o którym dziś mówią politycy PiS – mówi Elżbieta Łukacijewska, eurodeputowana PO. – Po drugie: decyzje o współdzieleniu kompetencji wymaga zmiany traktatów, a to odbywa się tylko za zgodą wszystkich państw członkowskich, czyli to rząd PiS musiałby zgodzić się na takie podejście. Po trzecie: nie jestem członkinią Komisji ENVI, która głosowała opinię dotyczącą wniosków Parlamentu Europejskiego w sprawie zmiany traktatów w dniu wczorajszym. Opinia, która została przyjęta nie jest żadnym aktem prawnym, który może zmienić obecną rzeczywistość. Nie zgadzam się z narracją polityków PiS, że cokolwiek zagraża Lasom Państwowym lub, że mogą być one „zarządzane w jakiejś części z Brukseli”. Jedyne, co może zagrażać LP to niekompetentni zarządzający i decyzje polityczne – dodaje europosłanka.