Wszyscy krakowianie znają ten budynek. Tak powstawał Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie

Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym i największym muzeum z przymiotnikiem "narodowe" w nazwie w Polsce. Zostało powołane do życia w 1879 r. uchwałą Rady Miasta Krakowa. U początków muzeum stoi dar Henryka Siemiradzkiego, monumentalny obraz "Pochodnie Nerona" wpisany do inwentarza pod numerem pierwszym, jako zaczątek kolekcji.

Pierwszą siedzibę stanowiły Sukiennice, prace związane z powstaniem Gmachu Głównego rozpoczęto w 1934 roku. Ponad dekadę wcześniej, w 1921 roku ustanowiony został Komitet Budowy Muzeum Narodowego w Krakowie jako Pomnika Wolności, a projekt budowy powierzono Adolfowi Szyszko-Bohuszowi. Nie udało się go jednak zrealizować.

Tak budowano Gmach Główny MNK

10 lat oczekiwania na wbicie łopaty spowodowane było kryzysem. Jednak w 1931 roku prezydent Krakowa Mieczysław Kaplicki podjął decyzję o zainwestowaniu w budowę gmachu. Budowa muzeum była wielkim przedsięwzięciem budowlano-finansowym, w którą włączyli się również zwykli obywatele, artyści, oraz liczne organizacje, we wsparcie prac nad powstaniem muzeum zaangażowany był m.in. Jan Kiepura. Gmach miał być najnowocześniejszym i najbardziej komfortowym muzeum.

Wytyczne do projektu przygotowali pracownicy magistratu krakowskiego Czesław Boratyński i Edward Kreisler. Konkurs wygrał projekt warszawskich architektów Juliusza Dumnickiego, Janusza Juraszyńskiego i Bolesława Schmidta, jednak nie został on przeznaczony do realizacji. Jako finalnych wykonawców wybrano Czesława Boratyńskiego, Edwarda Kreislera oraz Bolesława Schmidta.

Modernistyczny budynek zaprojektowany przez architektów nie został w całości zrealizowany, według ich wizji gmach miał być niemal dwukrotnie większy, z wewnętrznym dziedzińcem i gmachem sąsiadującym bezpośrednio z budowaną wówczas Biblioteką Jagiellońską.

1 czerwca 1934 roku prezydent Ignacy Mościcki wmurował kamień węgielny. Ciekawostką jest, że akt erekcyjny podpisał piórem Marii Konopnickiej. Prace prowadzono aż do wybuchu wojny. Podczas okupacji niewykończony budynek pełnił funkcję kasyna.

Elewacja Gmachu Głównego została wykonana z dolomitu pochodzącego prawdopodobnie z Libiąża, do budowy schodów wykorzystano wołyński klesowit, podolski alabaster, chęcińską „Różankę”, piaskowiec dolski, marmur bolechowicki z licznymi skamieniałościami.

Pierwotni prace miały się zakończyć w 1944 roku, powojenne przebudowy gmachu zakończyły się dopiero w 1989 roku. Dziś Gmach Główny czeka na generalny remont budynku.