Cerkiew w Turzańsku, wzniesiona w latach 1801–1803 jako prawosławna świątynia, przeszła następnie w ręce unitów. Po wywiezieniu ludności ukraińskiej w ramach akcji „Wisła” była w latach 1947–1961 użytkowana przez katolików obrządku łacińskiego z parafii w Komańczy. Obecnie należy do dekanatu Sanok, diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i służy małej społeczności prawosławnej. Jednak w sezonie turystycznym odwiedzana jest przez tłumy turystów. W jej wnętrzu można zobaczyć m.in. częściowo zdekompletowany ikonostas autorstwa Josypa Bukowczyka z 1895 roku, polichromie tego samego autora z 1898 roku i kilkanaście ręcznie haftowanych chorągwi procesyjnych.
Świątynia włączona jest do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej oraz Szlaku Ikon Dolina Sanu i Osławy. W 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Cerkiew widnieje w Gminnej Ewidencji Zabytków, jak również w Rejestrze Zabytków Nieruchomych województwa podkarpackiego.
Prace nad zdekompletowanym ikonostasem będą kosztować około 364,4 tys. zł, ale gmina Komańcza pozyskała 357 tys. zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Samorząd dołoży do tej ostatniej kwoty jeszcze 7,2 tys. zł, co stanowi tylko 2% całości kosztów.
Termin zakończenia prac wyznaczony jest na 31 października 2024 r. Do tego czasu trzeba oczyścić powierzchnię ikonostasu, dokonać demontażu ikon i wszystkich jego ruchomych części oraz przeprowadzić inwentaryzację. Oczyszczenie ikonostasu odbędzie się za pomocą metod chemicznych. Wykonana zostanie dezynfekcja i lokalna impregnacja struktury. Przewidziane są także prace stolarskie polegające na wzmocnieniu konstrukcji Planowane jest ponadto wykonanie złoceń i srebrzeń, oraz oczyszczenie chemiczne istniejących.
Dokonana zostanie analiza wcześniejszych badań RTG ikon i będą wykonane badania obrazów w świetle UV. Ikony zostaną oczyszczone z brudu i werniksu, będą podlegać dezynfekcji i dezynsekcji, zostaną m.in. scalone pęknięcia i retusz warstwy malarskiej. Na koniec oryginały zostaną zabezpieczone werniksem.
Gmina Komańcza otrzymała również dofinansowanie do konserwacji i remontu zabytkowej dzwonnicy przy kościele p.w. Św. Michała w Kulasznem. Jest to obiekt pochodzący z 1912 r. wpisany również do Gminnej Ewidencji Zabytków.
W ramach robót remontowych zostaną oczyszczone ściany budynku, będą uzupełnione brakujące elementy oraz wykonana impregnacja. Wnętrze dzwonnicy również zostanie wyremontowane. Ponadto w budynku będą wstawione dwuskrzydłowe drzwi oraz okno, wykonane na wzór starych, a posadzka wyłożona kamieniami. W górnej części pojawi się nowy drewniany strop, a pokrycie dachowe zostanie oczyszczone i pomalowane srebrną farbą. Ponadto wykonana będzie instalacja elektryczna, a otoczenie zostanie uporządkowane.
Prace przy dzwonnicy będą kosztować prawie 150 tys. zł, z czego dofinansowanie wynosi 146,9 tys. zł, a dofinansowanie gminy Komańcza to prawie 3 tys. zł.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
