Popularne na Podkarpaciu potrawy wielkanocne. Pomysły na świąteczne śniadanie i ciasta

Ser jajeczny

Przepis na ser jajeczny

Na Podkarpaciu często podajemy dania, które udają coś zupełnie innego – kasza udająca mięso, masa ziemniaczana pieczona w formie do słodkich bab, barszcz czerwony zakwaszany kwaśnymi jabłkami czy ziemniaki udające kiszoną kapustę, to tylko kilka przykładów. Ser jajeczny to kolejne tego typu danie. Ten regionalny specjał przygotowany z jajek ściętych w gotującym się mleku ser przypomina przede wszystkim z wyglądu i z zastosowania – świetnie smakuje podany na chlebie.

Ale w tym prostym daniu wyjątkowe jest co innego – ser jajeczny znany jest w wielu krajach europejskich. W Czechach i na Słowacji nosi nazwę vaječný syr i przyrządzany jest podobnie, jak u nas, choć czasem do mleka dodawana jest odrobina cukru, lub ocet. Podawany na wielkanocnym stole nosi nazwę hrudka. Na Ukrainie do mieszanki jajecznej dodaje się często śmietanę, dzięki czemu ser jest bardziej kremowy. Podobnie przygotowuje się go w Rosji. W Finlandii ser jajeczny nosi nazwę munajuusto i przygotowuje się go podobnie jak w Polsce, z odrobiną soli, choć na koniec posmarowany jajkiem podpieka się w piecu na złoty kolor. Podobno w fińskiej tradycji kulinarnej danie to przyrządza się z jaj dzikiego ptactwa. Estoński ser jajeczny nazywa się podobnie do fińskiego, munajuust, i podobnie jak w Finlandii jajka ścina się w mieszance mleka słodkiego i kwaśnego. Bułgarski сирене с яйца gotowany jest nie tylko na słodkim i kwaśnym mleku, ale i na tłustej śmietanie. W Niemczech, w okolicach Westerwald, przygotowuje się delikatny ser jajeczny eierkäs ze szczyptą soli i z cukrem. Odsączany w specjalnych glinianych foremkach raczej pełni rolę deseru niż dodatku do chleba. W Szwecji do przygotowania sera jajecznego zwanego äggost również używa się specjalnych foremek. Ser jajeczny w szwedzkim wydaniu bywa podawany na słodko, na przykład z cynamonem i cukrem pudrem, albo na słono, na przykład jako dodatek do śledzi.

Przepis na nasz podkarpacki ser jajeczny pochodzi z okolic Rymanowa, choć chętnie dowiem się od Was, jeśli przygotowuje się go również w innych miejscach na Podkarpaciu, czy w ogóle w Polsce.

Wykorzystałam przepis Koła Gospodyń Wiejskich w Głębokiem (gm. Rymanów) opublikowany w „Wielkiej księdze tradycji kulinarnych województwa podkarpackiego” wydanej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „ProCarpathia”.

Składniki:

1 litr mleka słodkiego
10 całych jajek
sól do smaku (około ½ łyżeczki)
Jajka dokładnie rozkłócamy. Mleko solimy, podgrzewamy i do ciepłego wlewamy jajka. Całość podgrzewamy na małym ogniu, cały czas mieszając. Po zagotowaniu przecedzamy przez tetrową pieluchę i odciskamy serwatkę. Pieluchę dobrze zakręcamy z serem, przykładamy czymś ciężkim (na przykład odwróconym talerzem) i pozostawiamy na 2 godziny, aby ser zrobił się płaski.

Ser jajeczny podajemy pokrojony w plastry.